قسمت نخست / آشنایی با نفس و قوای آن 


امام علی (ع) نفس تو نزدیک ترین دشمن تو است . (غررالحکم / حدیث 9957)

بنابر حدیث فوق از امیر مومنان (ع) شناخت نفس ؛ نوعی دشمن شناسی است و برای غلبه بر دشمن بایستی ابتدا او را به درستی شناخت . 


نفس در لغت به معنی جان ، روح ، روان و نشاندهنده زنده بودن است (دهخدا) . 

در علوم اسلامی و قرآنی ، به عنوان جهت دهنده حرکت و اندیشه آدمی و مسبب بسیاری از کردار و رفتار معرفی می شود .

 قرآن کریم انسان را دارای پنج نفس معرفی نموده است ، به نظر فلاسفه می توان گفت : نفس انسان یکی است ولی چهار جلوه و عمل از خودش نشان می دهد.» 

اسامی نفوس آدمی : 

۱) نفس ناطقه : همان غریزه ی آدمی است که از هنگام تولد تا دو یا سه سالگی و پیش از شکل گیری فهم و تفکر همراه آدمی است . 

۲) نفس امّاره (روان بدفرما) : نفس امّاره انسان را به سوی کار های ناپسند هدایت می کند و نفسی خودخواه است (آیه 53 سوره ی یوسف اشاره شده است). 

۳) نفس لوّامه (روان سرزنشگر) : انسان را به سبب اعمال ناپسند سرزنش می کند (از آن به وجدان نیز تعبیر شده است) بر اثر بی توجهی و تکرار کردار ناپسند و گناهان ، این نفس کارکرد خود را از دست می دهد (در آیه 2 سوره قیامت به آن اشاره شده است) 

4) نفس مُلهَمه (روان الهام گیرنده) : موجب نوعی پیوند میان انسان و عالم غیب است و از عالم غیب به آن الهام می شود (در آیه 27 سوره فجر به آن اشاره شده است) 

۵) نفس مُطمئنّه (روان بی گمان) : نفسی است متصل به خداوند و به واسطه این پیوند دارای اطمینان است . کسی که این نفس در وی بیدار می شود ، راه و روش خود را می یابد و پی یقین حرکت می کند . چنین نفسی از عمل باطل تُهی است . 


نکته : معمولاً بیشتر انسان ها طی روزگار میان نفس امّاره و نفس لوّامه باقی می مانند . ولیکن با تزکیه نفس افراد می توانند از این دو نفس عبور و به نفوس ملهمه» و مطمئنّه» برسند ؛ که مرحله ای است والاتر . 


نکته ۲ : در بعضی منابع از نفسی با عنوان مسوله» نیز یاد شده است که به آن نپرداختیم . 


نکته ۳ : در روایات و نوشته های اسلامی از نفوس دیگری مانند : نفس راضیه (نفسی که از هر آنچه بر او می گذرد خرسند است (رضیتُ برضایک)) ، نفس مرضیه (نفسی که خدا از او خرسند است) و نفس صافیه (نفسی که به کمال رسیده است) نیز یاد شده است . 


همچنین نفس داری پنج قوه است : 


۱) غاذیه(مربوط به تغذیه بدن) 


۲) حاسه(دیدن و شنیدن و بوییدن و .)


۳) متخلیه(شاید بشود گفت : قوه ی خیال/ پدیده آورنده اشیائی که وجود خارجی ندارند با تصرف در صورت های حسی) 


۴) نزوعیه (نیروی شوق و کراهت ؛ به پدیده هایی همچون خشم و ترس و خشنودی و . می انجامد)


۵) ناطقه (قوه تعقل و اندیشه / زشت و زیبا را جدا می سازد / به نظری و عملی تقسیم می شود)

#ادامه_دارد


شهید مدافع حرم

من همه در حکم تو ام تو همه در خون منی :) قسمت دوم

خود شکن آیینه شکستن خطاست / قسمت اول

آینه ضمیر من جز تو نمی دهد نشان :)

  ,، ,نفسی ,انسان ,روان ,آدمی ,است   ,شده است ,می شود ,به آن ,اشاره شده

مشخصات

تبلیغات

آخرین ارسال ها

برترین جستجو ها

آخرین جستجو ها

خرید اینترنتی کارخانه تولیدی مصنوعات ام دی اف دکارت نور امید شورای هیئات مذهبی شهرستان قوچان نــوای لـــر تخفیف ویژه Cross Border Freedom درس و مشق | انشا ,مثل نویسی و جواب فعالیت ها نوین کنکور ،تخصصی ترین مرجع آموزش کشور کفسابی ماندگار